AYDIN - 17.04.2014 11:00 Perembe
Çilek üretiminde ABD ve Meksika’dan sonra üçüncü srada yer alan Türkiye’de, sektördeki en büyük sknt hormon tartmas ve ihracat azl. Dünya çilek üretiminin yüzde 7,76’sn karlan Türkiye’de Aydn, yaklak 3 bin 500 kg. rekolteyle üçüncü. Bütün zorluklara ramen Aydn’dan Rusya, Romanya, Ukrayna, Srbistan, Azerbaycan ve Kuzey Irak´a çilek ihraç ediliyor. 2013 ylnda 372 bin 498 tonluk üretime ramen Türkiye’nin ihracat 19 bin 553 ton oldu.
Türkiye’nin en kaliteli çileinin yetitii yerlerden olan Sultanhisar ilçesindeki üreticiler ve satclar, hormon tartmasndan ve ihracatta yaanan skntlardan rahatsz olduklarn söyledi. Çilekte kesinlikle hormon kullanlmadn, çeitlerine ve yetitirilmesine göre irili ufakl ürün aldklarn belirten üreticiler, kullandklar ilaçlarn da reçeteli olduuna dikkat çekti. Üreticinin de satcnn da memnun olmadn belirten hal komisyoncusu Ali Temizyürek, “Çilek üretimi yapan köylümüz ve satc zor durumda. Ciddi bir sknt var. Dünyann en güzel meyvesini yetitirirken sknt çekiyoruz. Köylümüz buna 10 ay, bir bebek gibi bakyor. Kn eksi 5 derecede tarlasnda yatyor. Türkiye’de üretilen çilek, iç piyasaya çok geliyor. hracat kstland. Bunun önü neden kapanyor? hracat her yl daha iyi olmas gerekirken önü her sene kapanyor. Çilek, hormon sevmez. Hormonlu çilek, bir saat içerisinde erir. Biz kendimiz de yiyoruz, ifa olsun diye bebelerimize de yediriyoruz. Çilekler cins cins. Cinsinden ileri geldiinden iri boy yapm. Rubugen var, aroma oran daha tatl ve ufakl çilek. Bundan Rusya´ya, Romanya´ya, Ukrayna´ya, Srbistan´a, Azerbaycan´a, Kuzey Irak´a ihracatmz var. Çilekte hormon olsa gümrüklerde ortaya çkar. Buralardan geçerken elli sefer analiz oluyor bu çilekler.” dedi.
Çilekteki irili ufakl görüntünün ürünün türüne bal olduunu belirten ziraat mühendisi Adem Göçmen ise unlar kaydetti: "Çilek ürünümüzde çeitler çoald için genetik yaplarndan dolay irili ufakl olabilir. Bu, bitki beslemeden de kaynaklanabilir. Kesinlikle iriliin hormonla alâkas yok. Bizim çileklerimizde hormon yok. Dikkat edilmesi gereken husus, sistemli ilaçlardan ve atlan ilaçla hasat arasndaki sürenin çok ksa olmas gerekiyor. Bunlarda reçeteye tâbi ilaçlar kullanlyor, yani bir günlük, iki günlük ilaçlarn atmyla hasat arasndaki süre bir iki günlük ilaçlar kullanlyor, o yüzden çok rahat bir ekilde tüketilebilir. Potasyomdur, azottur, fosfattr birikimi zaten olmuyor çileklerde.”
Birlemi Milletler Gda ve Tarm Örgütü (FAO) verilerine göre dünyada çilek üretim miktar, 2005 ylnda 3 milyon 789 bin 231 tonken 2012 ylnda 4 milyon 532 bin 60 tona ulat. ABD’nin 2012 ylnda 1 milyon 366 bin 850 tonla birinci olduu çilek üretiminde 360 bin 426 tonla Meksika ikinci, 351 bin 834 tonla Türkiye üçüncü srada. Türkiye, 2013 ylnda üretimini 372 bin 498 tona yükseltti ve Meksika’nn 2012 yl üretimini geride brakt. 2013 ylnda Türkiye’nin çilek üretimi yüzde 5,87 artt. Bu üç ülkeyi, 289 bin 900 tonla spanya ve 242 bin 297 tonla Msr izledi. ABD dünya çilek üretiminin yüzde 30,16’sn, Meksika yüzde 7,95’ini, Türkiye yüzde 7,76’sn, spanya yüzde 6,40’n, Msr yüzde 5,35’ini karlad.
Türkiye'de Akdeniz bata olmak üzere Ege ve Marmara bölgelerinde modern anlamda çilek yetitiricilii yaplyor. 2013 ylnda Mersin, 135 bin 322 ton üretimle ilk sray alrken onu 79 bin 60 tonla Antalya, 48 bin 966 tonla Aydn, 32 bin 825 tonla Bursa, 16 bin 34 tonla Manisa, 14 bin 920 tonla Konya, 6 bin 888 tonla Elaz, 6 bin 638 tonla Sakarya, 5 bin 66 tonla zmir ve 4 bin 59 tonla Kahramanmara izledi. Dekar bana ortalama verimde Antalya 4 bin 917 kg. ile ilk sray alrken onu 3 bin 558 kg. ile Aydn, 3 bin 439 kg. ile zmir, 3 bin 437 kg. ile Mersin takip etti. Çilek üretim alannda 30 bin 273 dekarla Mersin’in ardndan ikinci olan Bursa, dekar bana bin 84 kg. olan düük verimi yüzünden üretimde Mersin, Antalya ve Aydn’n ardndan dördüncü olabildi.
Keywords: Aydn, Çilek üreticileri
OSMAN AKÇAY |
