2-3 hafta önce 3-4 alevi arkadala oturmu muhabbet ediyorduk. Laf döndü dolandyd, hrszlk konularna geldiydi.
Arkadalarmn arasnda edebiyat sahasnda çok ciddi eserler vermi ve hala da vermekte olan bir öretmen aabey de vard. Ki bilgisine görgüsüne hürmeten en çok onu dinliyorduk. En son airlere olan alakann azlndan ikayet edip duruyordu. Hatta çok yakn bir zamanda Didim Cemevi’ne ükrü Erba gibi bir isim gelmi, pek de rabet görmemi. Sonra cebinden bir kat çkarp bana gösterdiydi; bir köe yazs. Bahsedip durduu bu durumu eletirdii bir yaz. Ben de birkaç düüncemi söyledimdi.
Söz oradan oraya dolanp duruyordu. Ben lafa pek karmak istemiyordum. Laf baka bir arkada tarafndan hrszlara getirildi. Belki de cemevi ile iliiini kesen, zaman geçtikçe souyan insanlarn gelmeme sebeplerinden biri buydu. Baka sebepler de vard –ki benim en çok üzerinde durduum PKK adl mafyann oraya çöreklenmi olmas- .
Daha sonraki zaman bir gruplandrma yaptm. Yani neler, kimler vard? Ki bu durum tespitidir, daha sonra çözüme baklacaksa baklacaktr. Gruplandrmam öyle:
-Alevi çevrelerinden gelmelerine ramen-
1- PKK’llar
2-Hrszlar ki bunlar stanbul’da büyük vurgunlar yapp geldiler.
3- Rantiyeciler: bunlarn dertleri, hem oradaki normal insanlar bir müteri portföyü gibi kullanmak hem de siyasi yalakalklar yapmak
4-Saf aleviler: ki bunlar ister kürt olsun ister türk olsun gerçekten dünyadan bihaber Alevilerdir.
…
Yllardr (30-35 yl) tartlan bir konudur: Aleviler ehirlere tandlar. Peki sonra ne olacak?
Meselenin kilit noktas u ki, Alevilik; evrensel ilkelere sahip olmasna ramen krsal çapl bir inan sistemidir. Krsalda yeermitir. Özet geçiyorum: Anadolu’da ocaklar, pirler vardr ve köyler grup grup belli bal ocaklara baldrlar. Kimisi Keçeci babacdr, kimisi Bekta’n ocana baldr, kimisi somuncu baba ocana, kimisi Erdebil tekkesine vs vs baldr ve bu ocaklarn oluturduu inanç sistemi içinde yaarlar. Köylerde cemler edilir. Cemler sadece ayinlerin yapld, semah dönülen yerler deildir. Hukuk sisteminin de belkemiidir cemler. Cemlerde ikayetler, suçlar da dile getirilir, her ey konuulur ve hüküm verilir. Örnein bir kii hrszlk yaptysa bu mutlaka söylenir, razlk aranr eer ki taraflar varsa. Suç sabit görülürse hrsz kii Dükün ilan edilir ve hiç kimse onun yüzüne bakmaz. Köylük/krsal yerde bir insann yüzüne baklmamas ne demektir, bunu ancak oralarda yaayanlar bilir. Aslna bakarsanz Aleviliin gerçek hayattaki tanm ite bu : cemde her eyin açkça konuulmas. Herkes her eyi bilir. Herkes can’dr. Bir Can’a baldr;bir Can’dr. Razlk. Birse Canlar az gözden raz deil, göz katan raz deil;sonuçta bu da can deil.
Fakat ehirlerde, örnein Didim’de böyle bir sistemi nasl idame ettireceksin? Kimin ne yapt belli deil…aslnda belli de hani öyle denir ya!...
Burada yaplan cemlerin hükmü de yok. Çünkü, Aleviliin özünü icra edebilecei gerçek bir sistem yok. Maksat eer ki kültür tarafn tantmaksa bile bu gerçek bir tantm deil. Neden? Dardan bir kiiolu geliyor ve diyor ki : sizin içinizde büyük hrszlar var, kar satan adamlar var, emlak kazklar atanlar var… Nasl bir kültür bu?!... Maksat eer ki inanç yönünü tantmaksa, yine ayn ekilde ayn sorular sralanyor. Bu hrszlar ne!? El olu aptal deil ki.
“Akamlar da oldu
Gülbenk çekildi
Pirin nuruna
Hrszlar ara durdu.”
Dar’a durmak da çok eskilerde kald…
ükür ki srtm döndüm.
***
Konu gerintili bir konu olduu için bir ilginç soruyla bitireyim. Bir bukalemunun üç yavrusu olmu. Birinin adn okalemun, ikincisinin adn ukalemun koymu. Bilin bakalm üçüncüsünün adn ne koymu. Internet’ten aratrn. Çok güleceksiniz.
Kiisel Web Sitem:
umitsonmez.net